Category Archives: Music

มาทำความรู้จักวัฒนธรรมย่อยทางดนตรีแบบวิชวลเค

วิชวลเค (ญี่ปุ่น: ヴィジュアル系 vijuaru kei ทับศัพท์จาก, Visual Kei ?) เป็นวัฒนธรรมย่อยทางดนตรีรูปแบบหนึ่งของนักดนตรีชาวญี่ปุ่น วิชวลเคมาจากการผสมคำว่า วิชวล (อังกฤษ: Visual) ซึ่งแปลว่า “ภาพลักษณ์” และคำว่าเค (ญี่ปุ่น: kei ?) ซึ่งแปลว่า “แนวทาง” ดังนั้นวิชวลเคจึงสามารถนิยามได้ว่าเป็นวัฒนธรรมทางดนตรีที่เน้นภาพลักษณ์มากกว่าสกุลทางดนตรี หรือสั้นๆว่า “ดนตรีแนวภาพลักษณ์”  วิชวลเคมักถูกเข้าใจผิดว่ามีแต่วงดนตรีร็อกเพราะมีต้นกำเนิดมาจากวงดนตรีร็อกที่เรียกแนวทางของตนว่าวิชวลร็อก แต่อันที่จริงวงวิชวลเคมีแนวทางทางดนตรีที่หลากหลายทั้งร็อก, ป๊อป, พังก์, โกธิก, เมทัล ฯลฯ

 

แนวทางต่างๆของวิชวลเค

การที่วงดนตรีวิชวลเคนั้นให้ความสำคัญกับวัฒนธรรมทางสายตาเป็นหลัก ดังนั้นวงดนตรีวิชวลเคจึงมักนิยามแนวทางของวงบนฐานของแฟชั่นมากกว่าแนวเพลงที่มักผสมผสานจนไม่สามารถนิยามได้อย่างตายตัว ในปัจจุบันแฟชั่นการแต่งกายของวงวิชวลเคเองก็มักผสมผสานจนไม่ได้สามารถแยกได้อย่างตายตัวว่าวงดนตรีใดมีแนวทางใด หากแบ่งหยาบๆวงวิชวลเคสามารถแยกย่อยตามอารมณ์ของทำนองและเนื้อร้อง  เป็น 2 แบบกว้างๆคือ

        แนวดำ (อังกฤษ: Black Kei) จะมีเนื้อร้องและทำนองที่หมองหม่น เพลงที่เล่นมักมีจังหวะหนักแน่น หรือเน้นความเร็ว วงแนวนี้ส่วนมากจะเล่นเพลงเมทัลเป็นหลัก บางทีวงแนวดำส่วนมากจึงมักถูกเรียกว่า เมทัล เค (ญี่ปุ่น: メタル系 Metaru kei ?) ด้วย

        แนวขาว (อังกฤษ: White Kei) จะมีเนื้อร้องและทำนองที่สดใสกว่า เน้นเมโลดี้ของเพลง และการเรียบเรียงที่งดงาม

อย่างไรก็ตามหากจำแนกแนวทางย่อยต่างๆของวิชวลเคตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันก็ยังพอสามารถจำแนกออกเป็นกลุ่มอย่างน้อย 5 กลุ่มใหญ่ โดยในแต่ละกลุ่มก็จะมีการแยกย่อยลงไปอีกมากมาย ดังนี้

โคเทะเค (ญี่ปุ่น: コテ系 kote kei ?) หรือวิชวลเคแบบโบราณ (อังกฤษ: Traditional Visual Kei) บางทีก็เรียกว่าว่าโคเทะ, โคเทะโคเทะ, หรือโคเทะโคเทะเคเป็นวงดนตรีที่มีการแต่งตัวที่เน้นความเคร่งขรึม มืดมนเป็นหลัก โดยยึดถือแนวทางแฟชั่นของวงดนตรีวิชวลร็อกในยุค 1980 เป็นสำคัญ ซึ่งแนวทางของวงแนวโคเทะเคนั้นถูกนิยามด้วย 3 อุดมการณ์หลักคือ แปลก, ทราม และสุนทรีย์ โดยวงโคเทะเคอาจมีทั้งแบบที่นำเอาวัฒนธรรมการแต่งตัว และเครื่องดนตรีของญี่ปุ่นมาผสมเข้ากับวัฒนธรรมวิชวลเค อาทิ คางูระ, องเมียวสะ หรือแบบที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมโกธิกร็อก (ญี่ปุ่น: コツィク系 Gothic kei ?) และแฟชั่นแนวโกธิก โลลิต้า อาทิ มัว ดิกซ์ มัวส์ แต่งตัวแบบ ปีศาจ หรือ เดวิล เค (ญี่ปุ่น: デビル系 Debiru kei ?) อาทิ ดี,ฟานทาสมาโกเรีย, มาเทนรู โอเปร่า,เดลูฮี หรือแบบเอเลเกนท์ โกธิค เค อาทิ มาลิซ ไมเซอร์, แวร์ซาย์ แต่งตัวแบบคอสเพลย์ (ญี่ปุ่น: コスプレ系 Kosubure kei ?) อาทิวงไซโค เลอ เซมู

โคเทะโอสะเค (ญี่ปุ่น: コテ信系 koteosa kei ?) หรือวิชวลเคแบบนุ่มนวล (อังกฤษ: Soft Visual kei) เป็นแนวทางการแต่งตัวที่เน้นการแต่งตัวแบบธรรมดา และการแต่งหน้าแบบบางๆมากกว่าแนวโคเทะเค แต่ยังคงเน้นการแต่งกายด้วยสีดำเป็นหลัก วงวิชวลเคที่แต่งกายแบบโคเทะโอสะมักเป็นวงโคเทะเคเดิม แต่ต่อมาได้เซ็นต์สัญญากับค่ายเพลงขนาดใหญ่จึงลดความฉูดฉาดของการแต่งตัวลง และมักทำดนตรีให้มีความเป็นเพลงตลาดมากขึ้น วงวิชวลเคที่มีการแต่งกายแบบโคเทะโอสะมีอาทิ เกลย์, สยาม เฉด, ลาร์คอองเซียล, เดอร์ ออง เกรย์, ไฮดี, ไนท์แมร์ ในส่วนของดนตรีและเนื้อร้องของวงแนวโคเทะโอสะส่วนมากนั้นมักจะเน้นเมโลดี้ และเนื้อเพลงที่ไม่มืดหม่นนัก และมักปฏิเสธว่าวงดนตรีของตนไม่ได้มีแนวทางแบบวิชวลเคด้วยเหตุผลว่าการแสดงดนตรีต้องแต่งหน้า แต่งตัวขึ้นเวทีอยู่แล้ว[9] บางวงจึงเรียกแนวของวงตนเองว่า นอร์มอล เค (อังกฤษ: Normal kei) หรือ โนรุมะ เค (ญี่ปุ่น: ノルマ系  Noruma kei ?)

นาโงย่าเค (ญี่ปุ่น: 名古屋系 nagoya kei ?) เป็นวัฒนธรรมวิชวลเคที่กำเนิดขึ้นในเมือง นะโงะยะ และกระจายตัวได้รับความนิยมอยู่ในพื้นที่แถบจังหวัดไอจิของญี่ปุ่น นาโงย่าเคกำเนิดขึ้นในราวทศวรรษที่ 1990 โดยได้รับอิทธิพลทางดนตรีจากดนตรีพังก์ฝั่งอังกฤษ, ดนตรีโกธิก และ เดธเมทัล เนื้อร้องและทำนองของเพลงจากวงนาโงย่าเคจึงเน้นเสียงทุ้มต่ำแสดงออกถึงความมืดมน โหดร้าย สิ้นหวัง และความเศร้าเป็นหลัก การแต่งกายของวงนาโงย่าเคจะแต่งกายแบบคาบเกี่ยวระหว่างโคเทะโคเทะและโคเทะโอสะ บางครั้งก็มีการผสมผสานการแต่งกายแบบโอชาเระเข้ามาด้วยเพียงแต่ไม่จัดจ้านเท่า วงดนตรีที่ได้ชื่อว่าเป็นจุดกำเนิดของแนวนาโงย่าเคคือ วง ซิลเวอร์~โรส (อังกฤษ: Silver~Rose) อย่างไรก็ตามมีวงที่นิยามแนวดนตรีของตนว่านาโงย่าเค แต่กลับไม่ได้รับการยอมรับว่าเป็นวงนาโงย่าเค อาทิ ฟานาติกไครซิส,ลาพิวต้า, คาเงโระ ปัจจุบันวงดนตรีทีมีชื่อเสียงของแนวนาโงย่าเคคือ เดทเกซ, ลินช์, –ออซ-, ไนน์โกทส์ แบล็คเอาท์, กาเซล, อีท ยู อไลฟ์ เป็นต้น

อังกุระเค (ญี่ปุ่น: アングーラ系 angura kei ?) เป็นวงดนตรีที่ไม่ได้มีลักษณะของวัฒนธรรมการแต่งกายที่ตายตัว การแต่งกายของวงดนตรีแนวอังกุระอาจแต่งกายทั้งแบบโคเทะเค, โคเทะโอสะเค, โอชาเระเค, นาโงย่าเค ได้ แต่จุดร่วมอย่างหนึ่งของวงแนวอันกุระเคคือการเรียบเรียงดนตรีโดยนำเอาสำเนียงแบบพังก์ร็อก เข้ามาเป็นส่วนสำคัญของเพลง  คำว่าอันกุระ (ญี่ปุ่น: アングーラ angura ?) นั้นก็คือการออกเสียงคำว่า Underground ด้วยสำเนียงแบบญี่ปุ่นนั่นเอง (ออกเสียงว่า อัง-ดะ-กุ-ระ-โดะ)วงอันกุระ เคที่มีชื่อเสียงอาทิ เดอร์ ออง เกรย์, คาลิการิ, เฮจิ,มุคคุ, กิรุกาเมช, ซาดิ  เป็นต้น  นอกจากนี้วงอันกุระเคส่วนหนึ่งมีการแต่งเนื้อเพลงที่เน้นไปที่เรื่องเพศ, ความรุนแรง, ความวิปริต ซึ่งในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า พอร์น เค (อังกฤษ: Porn kei) หรือ โพรุโนะ เค (ญี่ปุ่น: ポルノ系Poruno kei ?) อีกคำหนึ่งที่ใช้คือ เวียร์ด เค (อังกฤษ: Weird kei) หรือ วิอิโดะ เค (ญี่ปุ่น: ヰド系Wiido kei ?) และมีการแต่งตัวที่แปลกประหลาดโดยได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมทางดนตรีแบบโพสต์พังก์ โดยเฉพาะจากวง มาริลีน แมนสัน วงอันกุระกลุ่มนี้จะเรียกตัวเองว่า อีโร กุโร (ญี่ปุ่น: エログロ ero guro ?) ซึ่งย่อมาจากคำว่า erotic and grotesque (ความหมกมุ่นทางเพศ และความวิตถาร) ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากมาจากวัฒนธรรมอีโร กุโร นันเซ็ทสุ (อังกฤษ: Erotic Grotesque Nonsense) ซึ่งเป็นการเคลื่อนไหวทางศิลปะของญี่ปุ่นมาตั้งแต่ราวทศวรรษ 1920 วงอันกุระที่เป็นต้นกำเนิดของวัฒนธรรมอีโรกุโรคือวง คาลิการิ  ส่วนวงอังกุระบางวงจะเน้นทำเพลงแบบโพรเกรสซีฟร็อก ซึ่งจะเรียกตัวเองว่า สตอร์รี่ เค (อังกฤษ: Story kei หรือ สุโตริ เค (ญี่ปุ่น: ヅトリ系Sutori kei ?) อาทิ สตอร์เบอร์รี่ ซอง ออเคสตร้า, อินุงามิ เซอร์คัส-ดัง เป็นต้น

โอชาเระเค (ญี่ปุ่น: おしゃれ系 Oshare kei ?) เป็นแนวทางที่เกิดขึ้นกับวงวิชวลเคที่นำเอาวัฒนธรรมการแต่งตัวแบบฮาราจูกุวัฒนธรรมของวงโอชาเระจะเน้นแฟชั่นที่ดูสดใส สวยงาม มีสีสัน ให้ความรู้สึกสนุกสนานและมีความสุขตามความหมายของคำว่าโอชาเระ (ญี่ปุ่น: おしゃれ oshare ?) คือแฟชั่นธรรมดาที่ดูสดใส วัฒนธรรมโอชาเระยังยึดถือการแต่งตัวข้ามเพศเป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมอีกด้วย ในวงโอชาเระบางวงจะมีการแต่งตัวที่ไม่เน้นสีสันหรือเครื่องประดับมากนัก รวมถึงไม่มีการแต่งตัวข้ามเพศ จะเรียกวงเหล่านี้ว่า เดโคระ เค (ญี่ปุ่น: デコラ系 Decora kei ?) เช่น แก๊กต์, เดอะ กาเซตต์, อลิซ ไนน์ เป็นต้น แต่ถ้าเน้นการแต่งตัวแบบ คาวายอิ ก็จะเรียกว่า คาวายอิ เค (ญี่ปุ่น: かわいい系 Kawaii kei ?) เช่น เมก้ามัสโซ่, แอนทิค คาเฟ่ เป็นต้น แต่ถ้าเป็นวงที่มีกำเนิดแถวชิบุยะ จะเรียกตัวเองว่า ชิบุย่า เค (ญี่ปุ่น: 渋谷系 Shibuya kei ?)  ซึ่งวัฒนธรรมโอชาเระเป็นวิชวลเคที่เกิดหลังสุดคือราวต้นทศวรรษที่ 2000 ทว่าได้รับความนิยมใหมู่วัยรุ่นญี่ปุ่นอย่างรวดเร็ว โอชาเระเคได้รับอิทธิพลมาจากการแต่งกายของเรียวนักร้องนำของวงบาโรค ในมิวสิกวิดีโอเพลง “Anakuro Film” (ญี่ปุ่น: アナクロ film ?) และอิทธิพลและวัฒนธรรมการนำเสนอทางดนตรีของวงฮิเดะ วิธ สเปรดบีเวอร์ในปัจจุบันวงดนตรีแนวโอชาเระถือได้ว่าเป็นวิชวลเคกระแสหลักของวัฒนธรรมวิชวลเค ซึ่งแนวเพลงของวงโอชาเระมักเป็นเพลงจังหวะสนุกสนาน โดยไม่เน้นที่ความเป็นร็อกมากนัก ที่สำคัญคือการนำเอาดนตรีแบบอิเล็กทรอนิกาเข้ามาเป็นส่วนสำคัญของทำนองในเพลงวงดนตรีแนวโอชาเระที่มีชื่อเสียงอาทิ เดอะ กาเซตต์, อลิซ ไนน์, อยาบิเอะ, เมก้ามัสโซ่, แอนทิค คาเฟ่, มิยาบิ เป็นต้น